پادگان‌ها و مراکز نظامی
طرح جامع شهر تهران و یک قانون مصوب در مجلس دولت و شهرداری را از سال ۸۸ مکلف ساخته تا مجموعه‌های نظامی و پادگان‌های مستقر در محدودیت پایتخت را باهدف برطرف کردن سه اشکال حضور در شهر، ساماندهی،جابه‌جا و منتقل کند. اما با دو مانع سنگین هزینه تملک اراضی، عدم همکاری برخی وزارتخانه‌ها در تخصیص زمین به پادگان‌ها در بیرون از حریم تهران روبرو است. از ۶۰۰ کیلومترمربع مساحت شهر تهران ۵درصد از آن تحت مالکیت مراکز نظامی و پادگان‌ها قرار دارد که درمجموع معادل ۲۸۷۳ هکتار است. از این میزان نیز دست‌کم ۵۱۹ هکتار در اختیار پادگان‌هایی است که قابلیت خروج از پایتخت و استقرار در محدوده خارج از حریم رادارند. شهرداری می‌تواند برای انجام این کار به سه روش مزایده‌ای، توافقی یا فروش معادل ۲۵درصد ارزش روز املاک مسکونی مجاور قیمت‌گذاری کند. پیش‌ازاین نیز پادگان قلعه مرغی تهران در جنوب پایتخت تبدیل به بوستان بزرگ ولایت شد تا جنوب پایتخت جان تازه‌ای بگیرد.
زندان‌ها و مراکز تربیتی
زندان‌ها نیزار دیگر مراکزی هستند که انتقال آن‌ها به خارج از شهر می‌تواند به چهره پایتخت زیبایی بیشتری ببخشد. سال‌هاست که بحث جابه‌جایی زندان اوین که دریکی از بهترین نقاط پایتخت قرار دارد مطرح است. موضوعی که با پایان یافتن «زندان بزرگ تهران» واقع در جاده قدیم قم قوت گرفته است. علی‌اصغر جهانگیری در اسفندماه سال گذشته در جلسه روسای کل دادگستری‌های سراسر کشور در جمع خبرنگاران گفت: « حتماً علاقه‌مندیم این جابه‌جایی انجام شود اما به دلیل شرایط خاصی که دارد به نظر زمان می‌برد.» این زندان مساحتی ۴۳ هکتاری دارد و دریکی از بهترین مناطق تهران قرار دارد و تبدیل‌شدن آن به فضای سبز می‌تواند شمال غرب پایتخت را زیباتر کند.
مراکز و کارخانه جات آلاینده و دودزا
انتقال مراکز آلاینده و دودزا به خارج از حریم شهرها همواره یکی از دغدغه‌های همه سازمان‌های مسئول بوده است که در چندین مورد نیز انجام‌شده است. اما گسترش پایتخت و تغییر مرزهایش باعث شد برخی از کارخانه جاتی که پیش‌ازاین در حریم شهر قرار داشتند هم‌اکنون در داخل شهر قرار بگیرند. مهرماه سال ۹۳ معاون استانداری تهران تعداد آلاینده‌های شهر تهران و اطرافش را حدود ۸هزار واحد اعلام کرد که به گفته «رضا قدیمی» مدیرعامل شرکت ساماندهی مشاغل شهر تهران، ۸۰ درصد از این تعداد از شهر خارج‌شده است. بااین‌حال زمستان‌های آلوده پایتخت همچنان نیاز به این موضوع جدی است. همچنین طبق آمارها ۳۶۰ نوع صنعت آلاینده در تهران وجود دارد که ۴۰ واحد آن در خود شهر قرارگرفته است. بااین‌حال بااینکه کار جابه‌جایی این واحدهای صنعتی به‌هیچ‌عنوان کار آسانی نیست اما تهران را از وضعیت بسیار ناگوار آلودگی به‌خصوص در زمستان‌ها تا حدی نجات دهد.
راه‌آهن
یکی از آلوده‌ترین نقاط پایتخت در تمام نمودارها، میدان راه‌آهن تهران بوده است. میدان پررفت‌وآمدی که به دلیل وجود خطوط ریلی پایتخت همواره یکی از شلوغ‌ترین و پرترافیک‌ترین مناطق تهران نیز است. پیشنهاد انتقال خطوط ریلی تهران از میدان راه‌آهن به خارج از شهر بارها مطرح‌شده است در آخرین نمونه، محمدباقر قالیباف در حاشیه مراسم افتتاحیه زیرگذر جوادیه گفت: « در شهرداری درباره راه‌آهن طرحی موردبحث است که بر اساس آن معتقدیم ایستگاه راه‌آهن از مرکز شهر به بیرون شهر منتقل شود. با توجه به تحت تأثیر بودن مناطق ۱۱، ۱۶، ۱۷ از ریل راه‌آهن و گسست اجتماعی آن‌ها شده است، برای تحقق این جابه‌جایی بخش شمالی حرم امام خمینی (ره) را مدنظر داریم که با توجه به وجود ایستگاه مترو امکان دسترسی به آن راحت خواهد بود.» اما گویا مدیران راه‌آهن تهران از این موضوع استقبال چندانی نکرده‌اند. اما این تغییر علاوه بر کاستن از حجم ترافیک این منطقه می‌تواند باعث یکدست‌تر شدن پایتخت و دسترسی بهتر مناطق جنوبی به مرکز پایتخت شود.
ورزشگاه‌ها
ورزشگاه‌ها تا چندین دهه قبل هنوز در قلب شهر تهران رونق داشتند و بازی‌های مهمی در آن‌ها برگزاری می‌شد. اما ظرفیت و موقعیت مناسب ورزشگاه آزادی در حاشیه شهر تهران و ظرفیت بسیار بالای آن به‌مرور برگزاری مسابقات فوتبال را از مرکز و شرق تهران به سمت غرب کشاند. جایگاه مناسب ورزشگاه آزادی و دور کردن ترافیک از مرکز شهر به حاشیه باعث شد تا این مجموعه ورزشی جایگاه اصلی برگزاری مسابقات در پایتخت شود. هیجانات و حوادث ناشی از برگزاری مسابقات ورزشی دلیل بزرگ دیگری است که بر خارج شدن ورزشگاه از مرکز شهر تأکید می‌کند. هم‌اکنون نیز برای دو باشگاه پرطرفدار استقلال و پرسپولیس ورزشگاه‌هایی در خارج از محدود شهر ساخته‌شده است. سال گذشته تغییر کاربری بخشی از ورزشگاه شیرودی با حواشی بسیاری همراه بود. اما بسیاری معتقدند تغییر کاربری بخشی از این ورزشگاه به مجتمع تجاری ورزشی خدمت بزرگی هم به مردم و هم به شیرودی باشد و بتوان از این ورزشگاه خاطره‌انگیز به‌عنوان یک باشگاه ورزشی ه صورت حرفه‌ای‌تر در راستای بالا بردن سرانه ورزش استفاده کرد.
منبع: مجله مهر
